W diecie ważna jest nie tylko odpowiednia ilość produktów bogatych w błonnik, ale także kierowanie się zasadami zdrowego żywienia, tak aby całodzienne posiłki dziecka pokrywały zapotrzebowanie na wszystkie potrzebne składniki odżywcze, w tym witaminy i składniki mineralne. Ważne też jest ograniczenie produktów, które osłabiają perystaltykę jelit a tym samym nasilają zaparcia. Produkty zalecane i przeciwwskazane przy zaparciach u dzieci przedstawiono w tabelce 2.
Uwaga: Wprowadzanie do diety większej niż dotychczas ilości produktów bogatych w błonnik powinno być stopniowe, ponieważ początkowo zwiększenie ilości błonnika może powodować wzdęcia, dużą ilość gazów jelitowych i lekkie bóle brzucha. Dlatego należy obserwować, jaka ilość produktów bogatych w błonnik jest dobrze tolerowana. Początkowo najlepiej podawać więcej gotowanych warzyw, przetartych owoców, a ilość surówek zwiększać powoli.
| Grupa/wiek Lata |
Błonnik* g/dobę |
Woda** ml/dobę |
|---|---|---|
| Dzieci | ||
| 1-3 | 10 | 1250 |
| 4-6 | 14 | 1600 |
| 7-9 | 16 | 1750 |
| Chłopcy | ||
| 10-12 | 19 | 2100 |
| 13-15 | 19 | 2350 |
| 16-18 | 21 | 2500 |
| Dziewczęta | ||
| 10-12 | 19 | 1900 |
| 13-15 | 19 | 1950 |
| 16-18 | 21 | 2000 |
1Jarosz M. [red.]: Normy żywienia dla populacji Polski. Instytut Żywności i Żywienia, Warszawa;
2017.
*W indywidualnych przypadkach poziom może być zależny od wskazań lekarskich i dietetycznych.
**Woda pochodząca z napojów i produktów spożywczych.
| Grupa produktów | Produkty wskazane | Produkty niewskazane lub do ograniczonego spożycia |
|---|---|---|
| Warzywa | Większość warzyw, początkowo mogą być z przewagą gotowanych i przetartych, zup typu krem, stopniowo zwiększać ilość warzyw surowych i surówek. Surówki i warzywa gotowane skrapiać niewielką ilością oleju. | Smażone, konserwowe, placki ziemniaczane, frytki, chipsy, czasowo strączkowe, jeśli powodują zaparcia i nadmierne wzdęcia. |
| Owoce | Większość owoców, zwłaszcza pestkowe (maliny, jeżyny, truskawki, porzeczki, agrest), owoce suszone (zwłaszcza śliwki). U dzieci, które do tej pory unikały owoców, początkowo można podawać gotowane, przetarte lub zmiksowane. | Owoce, które indywidualnie u danego dziecka sprzyjają zaparciom. Owoce z puszki, w syropie, kandyzowane. |
| Produkty zbożowe | Pieczywo: razowe (sprawdzać, czy ciemne pieczywo jest wyprodukowane z mąki pełnoziarnistej, ważne aby ciemny kolor nie pochodził z dodanego karmelu lub słodu), graham, z dodatkiem otrąb, nasion, orzechów, ziaren, pumpernikiel. Naturalne płatki zbożowe, np. owsiane, żytnie, jęczmienne, gryczane, pszenne. Makaron razowy, ryż brązowy, kasza gryczana, jęczmienna, jaglana, pęczak, kiełki pszenne. Otręby pszenne można stosować u dzieci po uzgodnieniu z lekarzem. | Produkty o małej zawartości błonnika, np. pieczywo jasne, drożdżówki, rogale, kasza manna, kukurydziana, płatki kukurydziane, biały ryż, biała mąka i produkty przygotowane na jej bazie, np. kluski, racuchy, kopytka, pierogi leniwe. |
| Orzechy, migdały, nasiona, pestki | Wszystkie rodzaje orzechów (oprócz kokosowych), migdały, nasiona słonecznika, pestki dyni, można je chrupać zamiast słodyczy, dodawać do surówek i past. | Orzechy, migdały, nasiona i pestki solone, z dodatkiem cukru, miodu, lukru. Orzechy i wiórki kokosowe. |
| Produkty mleczne | Szczególnie polecane są fermentowane napoje mleczne naturalne: jogurt, kefir, maślanka, zsiadłe mleko. Mleko, biały ser, serek homogenizowany, serek granulowany. | Sery typu fromage, pleśniowe, topione i inne tłuste produkty mleczne, ser żółty w ograniczonej ilości. |
| Ryby, drób, mięso i przetwory | Ryby, mięso z kurczaka, indyka, królika, cielęcina, chuda wołowina, bardzo chuda wieprzowina, np. schab lub polędwiczka. Ograniczone ilości chudych wędlin, do kanapek preferowane plasterki mięsa pieczonego lub gotowanego. | Ryby wędzone, konserwy rybne, mięso z kaczki i gęsi, tłuste mięsa, tłuste wędliny, kiełbasy, parówki, wędliny podrobowe, konserwy mięsne, gotowe pasztety. |
| Tłuszcze | Oleje (z wyjątkiem kokosowego i palmowego), olej rzepakowy i oliwa z oliwek do wszystkiego, a pozostałe oleje tylko na zimno, np. do surówek i sałatek, do przetartych warzyw, miękka margaryna, masło w mniejszej ilości. | Olej palmowy, kokosowy i produkty, do których są one dodane, smalec, boczek, słonina, majonez, gotowe sosy sałatkowe, zawiesiste sosy, sosy pieczeniowe, zasmażki. |
| Desery | Owoce świeże, mrożone, suszone, pieczone, duszone, gotowane, koktajle owocowo-jogurtowe (lub z kefirem, maślanką lub mlekiem zsiadłym), owoce polane jogurtem, kefirem, maślanką lub mlekiem zsiadłym, pasty owoców i białego sera, kompoty, owoce z kompotu, musy owocowe, galaretki z owocami lub bez owoców, powidła, w ograniczonej ilości dżem niskosłodzony, zwłaszcza z owoców pestkowych, biszkopt, domowe chude ciasto drożdżowe. | Czekolada, cukierki i ciastka czekoladowe, torty, kremy, bita śmietana, konfitury i dżemy wysoko słodzone, słone paluszki, krakersy, chipsy. Wszelkie słodycze ograniczać. |
| Przyprawy | Łagodne np.: listek laurowy, ziele angielskie, majeranek, koperek, wanilia, cynamon, sok z cytryny, koncentrat pomidorowy i inne w bardzo małych ilościach. | Przyprawy ostre i inne w dużych ilościach, ocet, musztarda, ketchup. |
| Napoje | Woda, herbatki owocowe, ziołowe, słaba herbata, soki warzywne i owocowe (w wieku 4-6 lat ilość soku nie więcej niż 170 ml dziennie, a powyżej .7 roku życia do jednej szklanki), kefir, jogurt, maślanka, zsiadłe mleko, kawa zbożowa. | Napoje z dodatkiem cukru, kakao, czekolada do picia, mocna herbata. |
